Over het project

Dit project loop tot en met december 2025 en wordt gefinancierd door de Provincie Gelderland vanuit het Prioritair soortenbeleid. Het project wordt uitgevoerd door de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap in samenwerking met Ecologische Adviesbureau Maes (Bert Maes) en Ecologisch Adviesbureau Van Loon (René van Loon).

Doel van het project

Het uiteindelijke doel is het creëren van levensvatbare populaties van de wilde appel en wilde peer met in hun kielzog andere bedreigde wilde populaties van inheemse boom- en struiksoorten, zoals fladderiep, viltroos, beklierde heggenroos, taxus, grootvruchtige meidoorn, tweestijlige meidoorn, gewone vogelkers, beuk, winterlinde, wegedoorn en wintereik. Met name het behoud van authentieke populaties op de natuurlijke groeiplaatsen is daarbij van belang. We hopen met dit project samen met beheerders een flinke stap in die richting te kunnen zetten.

Hoe bereiken we dit doel?

Om een levensvatbare populatie van de wilde appel en wilde peer te creëren maar ook te waarborgen zijn de volgende maatregelen nodig:

Beschermen van oorspronkelijke exemplaren. Dit begint bij de herkenning van de soorten en hun ‘wilde’ kenmerken en het nemen van de juiste beheermaatregelen.
Natuurlijke verjonging. Wanneer de juiste beheermaatregelen worden getroffen op de groeiplaatsen bij oorspronkelijke exemplaren kan dit zorgen voor natuurlijke verjonging.
Aanplant. Tijdens het project wordt meerdere malen gratis plantsoen aangeboden. Door aanplant van extra wilde appels en wilde peren wordt de populatie versterkt.
Monitoring van exemplaren. Door de exemplaren intensiever te monitoren, doen we meer kennis op over het effect van beheersmaatregelen.
Lerend beheren samen met beheerders. Deels aan de hand van monitoring maar ook door kennisuitwisseling willen we onderzoeken hoe de bescherming van de wilde appel en wilde peer het beste vormgegeven kan worden. Hiermee willen we een brug slaan tussen de wetenschappelijke kennis van ecologen en de praktijkervaring van beheerders.

Eerste fase van het project (2021-2022):

Inventarisatie en excursies

Tijdens de eerste fase van het project (2021-2022) hebben Bert Maes en René van Loon in kaart gebracht waar nog wilde appels en wilde peren voorkomen in Gelderland. Tijdens deze inventarisatie werden daarvoor al bekende groeiplekken herijkt, en potentiële nieuwe groeiplaatsen onderzocht. Ze concludeerden dat in Gelderland vanaf 2000 ca. 30% van de daarvoor bekende oorspronkelijke wilde appels verdwenen waren. De recente inventarisatie op een aantal potentiële groeiplaatsen heeft geen nieuwe exemplaren opgeleverd. Wel zijn lokaal wilde appels genoteerd die na 2010 zijn geplant, met gecertificeerd plantgoed afkomstig uit de genenbank. Een voorbeeld hiervan is het object de Duivelsberg op de stuwwal bij Nijmegen, in beheer bij Staatsbosbeheer. Ook van de ca. 8 bekende wilde peren in Gelderland zijn er zeker 2 verloren gegaan. Een vermoedelijk wild exemplaar is ontdekt. In het rapport is een overzicht gemaakt van de belangrijkste factoren en knelpunten voor het behoud van de wilde appel en de wilde peer. Van alle oude boskernen die zijn bezocht, zijn de belangrijkste zeldzame soorten wilde bomen en struiken op een rij gezet. Bovendien worden er concrete aanbevelingen gedaan in de vorm van beheeradviezen.

Het rapport Inventarisatie en advies van zeldzame inheemse boom- en struiksoorten in de provincie Gelderland is te downloaden via onderstaande link.

Download het rapport

Verder zijn er in 2021 samen met de VNC een aantal excursies georganiseerd naar unieke gebieden in Gelderland met groen erfgoed.

De bezochte gebieden zijn:

Dottinkrade bij Winterwijk (Natuurmonumenten): beek begeleidend bos met o.a. wilde appel, peer, winterlinde en fladderiep.
Rijswaard bij Neerrijnen (Gelders Landschap): heggen in de uiterwaarden met o.a. zeldzame rozen en ook Zwarte Populier.
Willinksweust/Willinkbeek bij Winterswijk (SBB): soortenrijk Eiken-Haagbeukenbos met o.a. Taxus. De Willinkbeek omvat een zeer smalle, beekbegeleidende, soortenrijke bosstrook met o.a. Winterlinde en Fladderiep die bijzonder kwetsbaar is m.b.t. beheer.
Otterlose bos (Hoge Veluwe): een eikenhakhoutbos met meerdere wilde appels.
Speulder- en Sprielderbos (Veluwe noord, beukenmalebos SBB) met o.a. aandacht voor het bevoordelen van Eik door ringen op maat van de Beuken, ontsnippering van oude boskernen (d.m.v. uitruilen van productievakken?) en effecten van het systeem van Bosreservaten op oude boskernen met autochtoon. Een uitdaging voor de Veluwe is het behoud van de zeldzame wilde/autochtone beuk en de eveneens in aantal achteruitgaande wintereiken.